Биз Beeline Uzbekistan техник директори ва маркетинг директори билан Ўзбекистонда саноат ривожланишининг асосий тенденциялари ва яқин йилларда фойдаланувчиларни нималар кутаётгани ҳақида суҳбатлашдик.

Ўзбекистонликларни яқин келажакда нималар кутмоқда? Ўзбекистонда мобил алоқани ривожлантириш динамикаси қандай ва бугунги кунда бозорни қандай тенденциялар шакллантирмоқда?

Маҳмуджон Нодиров, Beeline Uzbekistan техник директори:

Яқин келажакда Ўзбекистон фуқаролари тармоқ қамровининг сезиларли яхшиланишини кутишлари мумкин, бу эса мижозларнинг айрим жойларда алоқа етишмаслиги ҳолатларини минималлаштириш ва жорий хизмат кўрсатиш соҳаларида кўрсатилаётган хизматлар сифатини ошириш имконини беради.

2025 йилга бориб мамлакатнинг бутун асосий ҳудуди LTE тармоғи билан қамраб олиниши режалаштирилган. Кенг миқёсдаги технологик янгиланиш доирасида операторлар 4G стандартига ўтмоқда, баъзилари эса 5G ни жорий этди. Ўйлайманки, Ўзбекистонда 5G технологияларини оммавий жорий этиш 2025 йилдан бошланади ва бу яқин бир неча йил ичида мобил алоқа соҳасини ривожлантиришнинг асосий йўналишига айланади.

Ҳозирда турли туман параметрларга эга бўлган жуда кўп тарифлар мавжуд. Истеъмолчилар ўз тарифларининг барча икир-чикирларини тушунишадими? Ҳар бир мижозга индивидуал ёндашиш тенденцияси борми?

Кристина Решетова, Beeline Uzbekistan маркетинг бўйича директори:

Ҳақиқатдан ҳам, ҳар бир мобил алоқа оператори вақти-вақти билан янгиланиб турадиган ва тўлдириладиган тариф режалари ва хизматлари тўпламига эга ва мижозлар тарифларнинг барча тафсилотлари, параметрлари ва мазмунини тушунишда қийинчиликларга дуч келишлари мумкин.

Ахборотни қабул қилишни осонлаштириш ва маҳсулот ҳамда хизматлар ассортименти ҳақида кўпроқ хабардор бўлиш учун бизда Beeline Uzbekistan мобил иловаси мавжуд. Бу иккала энг кўп учрайдиган саволлар (менинг тарифим нима, абонент тўлови қанча, тариф учун қачон тўлашим керак, у қандай трафик ҳажми ва хизматлар турини ўз ичига олади ва ҳоказо) бўйича маълумот олиш учун қулай воситадир) шу тарзда трафик сарфини тариф ёки пакет бўйича харажатларни кузатиб бориш, уланган хизматларни бошқариш, исталган вақтда детализацияни онлайн олиш, яқинларнинг рақамларини қўшинг ва бошқа ҳаракатларни амалга ошириш мумкин. Буларнинг барчаси қўллаб-қувватлаш хизмати ёки савдо офисларига мурожаат қилмасдан мустақил равишда амалга оширилиши мумкин.

Том маънода индивидуал ёндашув мижозлар базаси жуда кичик бўлсагина амалга оширилиши мумкин. Бизнинг ҳолатда эса, индивидуал ёндашув ҳар бир мижоз учун шахсан камида 8+ миллион тариф мавжудлигини англатарди.
Бироқ, ҳар қандай янги маҳсулот ёки акцияни ишга туширишда биз мижозларимизнинг эҳтиёжларини инобатга олишга ҳаракат қиламиз ва абонентларга ҳақиқатан ҳам керакли хизматларни танлаш имкониятини берамиз. Масалан, яқинда тақдим этилганидан — янги MULTI KUCH тарифлари қўшимча бепул “кучлар” тўплами ёрдамида мижозларга турли йўналишлар бўйича 8 та кучни танлаш имконияти берилади, бунда маълум хизматлардан фойдаланишда мижозларнинг манфаатлари ҳисобга олинади. Ва уларни фаоллаштириш орқали биз мижозлар ўз кучларидан фаол фойдаланаётганини кузатяпмиз.

Бундан ташқари, «Конструктор» тарифида мижоз ўз эҳтиёжлари ва хоҳишларига мос келадиган шахсий тарифни мустақил равишда йиғиши мумкин. Шунингдек, компаниянинг хизмат кўрсатиш портфели ҳар қандай тариф режасига уланиши мумкин бўлган махсус ресурсларга трафикни ўз ичига олган кўплаб пакетларни ўз ичига олади.

Шундай қилиб, биз мижозларнинг контентдан фойдаланиш ва бошқа хизматлар бўйича индивидуал эҳтиёжларини қондиришга интиламиз.

Мижозларнинг кайфиятини қандай кузатиб борасиз? Улар учун нима муҳимроқ: алоқа сифатими ёки маҳсулотларнинг ўзими?

Кристина Решетова, Beeline Uzbekistan маркетинг бўйича директори:

Бу икки тушунча бир-бири билан боғлиқ. Биз мижозларимизнинг кайфиятини диққат билан кузатиб борамиз, уларнинг ижтимоий тармоқлар, мессенжерлар ва бошқа алоқа каналларидаги фикр-мулоҳазаларига алоҳида эътибор қаратамиз, шунингдек, турли изланишлар ўтказамиз. Биз маълумотлар ва овозли алоқа каби барқарор асосий хизматларсиз мижоз маҳсулот ва хизматлардан тўлиқ фойдалана олмаслигини ва эътиборни йўқотишини тан оламиз. Шу сабабли, юқори сифатли алоқани таъминлаш бизнинг устувор вазифамиз бўлиб қолмоқда.

2023 йилда биз пойтахт метросида мобил алоқани йўлга қўйдик ва WТТх технологиясидан фойдаланган ҳолда стационар симсиз Интернетга уланишни таъминладик. Октабр ойи охирида VoLTE технологиясининг жорий этилиши овозни узатиш сифатини оширди. Бундан ташқари, интернет тезлигини ошириш ва тармоқ қамровини кенгайтириш мақсадида биз 1700 дан ортиқ база станцияларини модернизация қилдик.

2024 йилда биз Beeline Uzbekistan тарихидаги энг йирик база станцияларини қуриш ва модернизация қилиш бўйича ишларни режалаштирганмиз, бу алоқа хизматларининг мавжудлиги ва сифатини сезиларли даражада яхшилайди ҳамда мижозларнинг асосий эҳтиёжларини тўлиқ қондиради.

Шу билан бирга, биз мижозларимизнинг замонавий эҳтиёжлари ва талабларига жавоб берадиган инновацион маҳсулотларни таклиф қилишга интиламиз. Бизнинг мақсадимиз мижозларга Beeline хизматларидан фойдаланган ҳолда ҳаётнинг исталган соҳасидаги муаммоларини самарали ҳал қилиш имкониятини беришдир.

Жорий йилда жаҳон бозорида 5G тармоқларини жорий этиш ҳажми ошиши кутилмоқда ва экспертлар 2025 йилга бориб бутун дунё бўйлаб ушбу тармоқлардаги абонентлар сони 2 миллиардга етишини кутмоқда. Қачон ўзбекистонликлар 5G нинг барча афзалликларидан бемалол фойдалана олади?

Маҳмуджон Нодиров, Beeline Uzbekistan техник директори:

Бешинчи авлод тармоғи билан тўлиқ қамраб олинган Хитой Ўзбекистондаги аҳоли жон бошига 4G таянч станциялари зичлигидан ҳам кўпроқ 5G база станцияларини жойлаштирган: 1,5 миллиард аҳолига эга Хитойда бутун мамлакат бўйлаб 3,7 миллионта база станциялари мавжуд.

Ҳозирда АҚШ, Европа ва Яқин Шарқ технологик ривожланиш пойгасида фаол иштирок этмоқда. Араб давлатларининг қарийб 95 фоизи бугунги кунда 5G билан қамраб олинган. Бу жараёнга Ҳиндистон ҳам киришган, шунинг учун 2 миллиард деган кўрсаткич менга эришиб бўлмайдигандек кўринмайди. Бунга ҳақиқатдан ҳам эришишади.

Ўзбекистонликлар 5G дан Самарқанд, Тошкент каби йирик шаҳарлар ва водийнинг айрим ҳудудларида аллақачон фойдаланишлари мумкин. Ҳозир абонентлар 5G ва 4G орасидаги фарқни деярли сезишмайди, тезлик ўз йўлига бўлиб баъзан батарея тезроқ тугаши ва интернет-пакетлар якунланиши каби аянчли ҳолатлар юзага келади. Аммо 5G нафақат тезлик ва интернетга осон кириш, балки у Edge computing (кечикишни камайтириш, маълумотларга тезроқ кириш ва тармоқ юкланишини камайтириш) ва Edge gaming (ўйинларда ишлашни яхшилаш, максимал созламалар билан ўйин ўйнаш ва қотиб қолишсиз онлайн ўйинлар учун “қиммат темир-терсак” харид қилиш заруриятидан воз кечиш) каби янги хизматлар ҳақидадир. Бундай ҳолда, фойдаланувчи 5G технологиясидан фойдаланган ҳолда уланади ва маълумотлар марказларидаги масофавий серверларда жойлашган ҳисоблаш имкониятларидан фойдаланади.

Худди шу нарса маълумотларни сақлаш учун ҳам амал қилади. 4G бизга DVD каби кўплаб ахборот воситаларидан воз кечиш имкониятини берди, чунки оқимли видео аналог ва кабель телевидениеси ҳамда радионинг ўрнини босди. Бизда интернет мавжуд, биз мегабайтларни ҳисобламаймиз, ҳам мустақил провайдерлар, ҳам алоқа операторлари тақдим этаётган хизматларга уланамиз ва 4G технологияси тақдим этган имкониятлардан фойдаланамиз. Масалан, Beeline TV. Бизнинг ойлик фаол фойдаланувчиларимиз сони миллиондан ошди. Бу одамлар қулайликни танлаётганини ва алоқа операторлари тақдим этаётган имкониятлардан унумли фойдаланаётганини кўрсатади. Beeline ҳар куни 24 соат, ҳафтада 7 кун ушбу имкониятлар устида ишлайди, биз мижозларимизнинг эҳтиёжларини қондириш ва олдиндан билишга интиламиз.

Нега Beeline 2G ва 3G ни ўчирмайди?

Маҳмуджон Нодиров, Beeline Uzbekistan техник директори:

Ўзбекистонда ҳозирда 2G ва 3G тармоқларини ўчириб қўймаймиз. Устига усткан, мен ҳатто 2G дан олдин 3G аниқ ўчирилади деб айтишим мумкин. Бунинг сабаби шундаки, Ўзбекистонда бизда кўплаб овозли хизматлар мавжуд ва одамлар ҳали ҳам овозли алоқадан фаол фойдаланмоқда, шунинг учун дастлаб овозни узатиш учун яратилган аввалги технологияларни ўчириб қўйиш ҳозирча имконсиз.

Бундан ташқари, М2М (Machine-to-Machine), ҳисоблагичлар (электр, сув ва газ ҳисоблагичлари) ва IoT (Internet of Things) технологиялари билан боғлиқ хизматлар мавжуд, улар 2G ва 3G қатламлари орқали маълумотларни узатади. Шу сабабли, ушбу технологияларни ўчириб қўйиш фуқароларга хизмат кўрсатувчи ташкилотларни ўз мижозлари билан мулоқот қилиш имкониятидан маҳрум қилиши мумкин. Масалан, “Ҳудудгазтаъминот”, “Тошкент шаҳар сув таъминоти” ва бошқалар ўз хизматларини тақдим эта олмайди.
Лекин энг муҳими, бу — овоз. Шу боис Beeline Uzbekistan мамлакатда биринчилардан бўлиб ўз мижозларига VoLTE хизматини тақдим этди. Биз учинчи авлод қатламини яқин келажакда, 2024-2025 йилларда LTE га тўлиқ ўтказишни мақсад қилганмиз.

Мобил алоқа кундалик ҳаётнинг тобора ажралмас қисмига айланар экан, Ўзбекистон мобил алоқа бозорида қандай инновацион хизматлар оммалашиб бормоқда?

Маҳмуджон Нодиров, Beeline Uzbekistan техник директори:

Ўтган йилдаги асосий ҳисса 4G қатламида овозни жорий этиш — VoLTE технологияси бўлди. Кейинги қадам умумий маълумотлар тармоқлари орқали юқори сифатли овозли хизматларни тақдим этишга қаратилган VoWi-Fi (Wi-Fi орқали овоз)ни жорий қилиш бўлиши мумкин.

Яна бир муҳим масала — база станцияларнинг зичлигини ошириш, ички ҳудудларни яхшироқ қамраб олиш ва энг муҳими, умумий тармоқ қамровини кенгайтиришдир.

Бугунги кунда мулоқот нафақат овоз ва нафақат маълумотларни узатиш; Бу, шунингдек, мусиқа, масалан, Beeline Music хизмати, у миллионлаб трекларни оқим режимида трафикни сарфламасдан тинглаш имконини беради. Геолокация ва навигация хизматлари ҳам доимий интернетга киришни талаб қилади. Уларнинг ривожланиши ва кенг қўлланилиши билан одамлар маълумот, жойлашув ва кўнгилхушлик хизматларини қидиришда вақтни тежашга ёрдам берадиган рақамли хизматларга кўпроқ қизиқиш билдиришди. 

Бундай хизматлардан фойдаланувчилар сони доимий равишда ўсиб бормоқда ва биз оператор сифатида ушбу хизматларни энг юқори савияда тақдим этишга тайёрмиз.

Дунёда келажакнинг асосий тенденцияларидан бири бу сунъий интеллект ва робототехника технологияларини ишлаб чиқиш ва жорий этишдир. Beeline сунъий интеллектни жорий қилишни режалаштирганми?

Маҳмуджон Нодиров, Beeline Uzbekistan техник директори:

Сунъий интеллект (СИ) замонавий бизнеснинг ажралмас қисмига айланди, айниқса хизмат кўрсатиш ва ишлаб чиқариш соҳаларида. Биз аллақачон СИни база станцияларни режалаштириш ва оптималлаштириш жараёнларида, шунингдек, ходимлар фаолиятини мониторинг қилишда муваффақиятли жорий қилдик. Ушбу элементлар фаол қўлланилади ва янада ривожлантирилади. Бизнинг стратегиямиз нафақат ходимларнинг ички эҳтиёжларини қондиришга, балки оммавий бозор эҳтиёжларига ҳам жавоб беришга қаратилган. Ишончим комилки, бу тенденция 2024-2025 йилларда янада кучаяди.

Шунга қарамай, СИ ходимларнинг иш жойида ўрнини тўлиқ босмайди. Хатолар эҳтимоли туфайли биз машинага 100% ишона олмаймиз. Алоқа мураккаблиги ошгани сайин, СИ инсон ишида ёрдамга келади. Мен якуний қарор қабул қилиш функциясини СИга ўтказишга қаршиман. Инсон ҳар доим бошқарувда бўлиши ва асосий қарорларни қабул қилиши керак. СИ маълумотларни тўплаши ва таҳлил қилишни таъминлаши мумкин, аммо якуний қарорлар инсон қўлида қолиши керак.