Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — O‘zbekistonning eng yirik davlat konchilik kompaniyasi bo‘lgan «Navoiyskiy MKK» AJ (NMKK) aksiyalarning dastlabki ommaviy joylashtirilishi (IPO)ga tayyorgarlik ko‘rmoqda. Bu jarayon uni dunyodagi eng yirik to‘rtinchi ochiq savdoga qo‘yilgan oltin qazib oluvchi kompaniyaga aylantirishi mumkin. Bu haqda Bloomberg xabar berdi.

Kompaniya mamlakat YAIMining taxminan 6,5 foizini taʼminlaydi va O‘zbekistondagi eng yirik ish beruvchilardan biri hisoblanadi. NMKK portfelida oltindan tashqari uran, mis, kumush, molibden, ruh, volfram va noyob yer elementlari mavjud. Kompaniyaning asosiy aktivi — Muruntau koni, dunyodagi eng yirik ochiq usulda oltin qazib olinadigan karyer bo‘lib, u yiliga taxminan 60 tonna oltin ishlab chiqaradi.

IPO davlat xususiylashtirish dasturi doirasida rejalashtirilgan bo‘lib, hukumat kompaniya aksiyalarining 5 foizigacha bo‘lgan qismini sotishni ko‘zlamoqda. Bu, qarz majburiyatlarini hisobga olgan holda, NGMKni taxminan 20 milliard dollarga baholashi mumkin.

Prezidentning joriy yil aprel oyidagi farmoniga ko‘ra, aksiyalar bir vaqtning o‘zida ham O‘zbekiston bozorida, ham xorijda joylashtiriladi.

IPO bo‘yicha maslahatchilar sifatida Citigroup Inc., Morgan Stanley va JPMorgan Chase & Co. jalb etilgan, joylashtirish bo‘yicha maslahatchi sifatida esa Rothschild & Co. tayinlangan.

IPO o‘tkazish qarori oltin narxlarining o‘sishi bilan bog‘liq. So‘nggi uch yil ichida oltin qiymati deyarli ikki baravar oshdi: joriy yil aprelida unsiyasi rekord darajada — 3 500 dollarga yetdi. Tahlilchilar fikricha, oltinga yuqori talab saqlanib qoladi, bu esa joylashtirish jarayonini ayni paytda ayniqsa foydalilikka aylantiradi.

London uchun NMKK IPOsi muhim rag‘bat bo‘lishi mumkin, chunki britaniya bozori so‘nggi qariyb 30 yil ichidagi eng yomon yarim yillik IPO ko‘rsatkichini qayd etdi. Tarixan London konchilik va rivojlanayotgan bozorlar kompaniyalari uchun ommabop maydon hisoblanadi.

NMKKning yillik hisobotiga ko‘ra, o‘tgan yili kompaniya taxminan 4 milliard dollar miqdorida operatsion foyda ko‘rsatgan, 3,1 million unsiya oltin ishlab chiqargan va 7,4 milliard dollar daromad olgan. Buyuk Britaniya va O‘zbekistonda bir vaqtda o‘tkaziladigan qo‘shma joylashtirish moliyaviy jihatdan katta samara berishi, shu bilan birga, hukumatning xususiylashtirish maqsadlariga mos kelishi kutilmoqda.

Shu tariqa, NMKKning muvaffaqiyatli IPOsi O‘zbekiston moliya bozori uchun muhim voqeaga aylanishi, xalqaro investitsiyalarni jalb qilishi va mamlakatning konchilik sohasi ochiqligi hamda investitsiyaviy jozibadorligini oshirishi mumkin.

Avvalroq, 2024 yil oktyabr oyida «Navoiyskiy MKK» Londonda sotuvga qo‘yilgan obligatsiyalar chiqarish orqali 1 milliard dollar jalb etgan edi. 2025 yil may oyida esa kompaniya xalqaro obligatsiyalar orqali yana 500 million dollar mablag‘ to‘pladi.