Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — Qishloq xo'jaligi ekotizimlarining barqarorligini ta'minlash va tuproq unumdorligini oshirish borasida muhim qadam tashlandi. FAOning "O'zbekistonning qurg'oqchilikka uchragan ekotizimlarida yaylovlar va o'rmonlarni barqaror boshqarish" loyihasi doirasida Tuproqshunoslik va agrokimyoviy tadqiqotlar instituti Buxoro viloyati bo'limiga zamonaviy gaz xromatografi asbobi taqdim etildi. Ushbu ilg'or laboratoriya jihozi qishloq xo'jaligi mahsulotlarida va tuproq tarkibida pestitsidlar, herbitsidlar hamda boshqa toksik moddalarni aniqlash imkonini beradi.

FAOning mazkur loyihasi qurg'oqchil hududlarda ekotizimlarning barqarorligini ta'minlash, tuproq degradatsiyasining oldini olish, ekotizim xizmatlarini yaxshilash va qishloq xo'jaligi mahsulotlarini xavfsizligini oshirish maqsadlarini ko'zda tutadi. O'zbekistonning qurg'oqchilikka moyil hududlarida agroekologik muhitni yaxshilash, yer va o'rmon resurslaridan oqilona foydalanish va barqaror qishloq xo'jaligini rivojlantirish ushbu loyihaning ustuvor yo'nalishlaridan biridir.

Buxoro viloyatida ushbu tashabbus doirasida taqdim etilgan gaz xromatografi asbobi tuproq va o'simlik mahsulotlarining sifatli tahlil qilinishini ta'minlash orqali agroekotizimlarning barqarorligini oshirishga xizmat qiladi. Zamonaviy texnologiyalar yordamida aniqlangan ishonchli ma'lumotlar fermerlar, olimlar va agroiqtisodiy mutaxassislarga yer resurslarini samarali boshqarishda ilmiy asoslangan tavsiyalar berish imkonini beradi.

Gaz xromatografi uskunasining ahamiyati va qo'llanilishi

Zamonaviy qishloq xo'jaligida pestitsidlar va boshqa agroximikatlar o'simliklarning kasallik va zararkunandalarga chidamliligini oshirishda keng qo'llaniladi. Ammo ularning ortiqcha yoki noto'g'ri ishlatilishi tuproq va suv resurslarining ifloslanishiga, qishloq xo'jaligi mahsulotlarining ekologik xavfsizligiga tahdid solishiga hamda inson salomatligiga zarar yetkazishiga sabab bo'lishi mumkin. Shu sababli, FAO ko'magida taqdim etilgan gaz xromatografi uskunasi agroekologik xavfsizlikni ta'minlash, zararli kimyoviy moddalar darajasini nazorat qilish va qishloq xo'jaligi mahsulotlarining ekologik sof bo'lishini ta'minlashda muhim ahamiyat kasb etadi.

Mazkur laboratoriya uskunasi yordamida:

· Tuproq tarkibidagi pestitsid va herbitsidlar miqdori tahlil qilinadi;

· O'simlik mahsulotlarining ekologik xavfsizligi aniqlanadi;

· Tuproq unumdorligiga kimyoviy moddalar ta'siri o'rganiladi;

· Ekotizimlarga zarar yetkazmaydigan agrotexnologiyalarni ishlab chiqishda ilmiy asos yaratiladi.

Tadbir davomida FAO mutaxassislari, Tuproqshunoslik va Agrokimyoviy Tadqiqotlar Instituti olimlari hamda qishloq xo'jaligi sohasi vakillari zamonaviy laboratoriya texnologiyalarining tuproqni degradatsiyadan himoya qilish va qishloq xo'jaligi mahsulotlarining sifatini oshirishdagi ahamiyati haqida ma'ruza va taqdimotlar o'tkazdilar.

Tadbirda "Ongli Sayyora - Tuproqni Saqlash" harakatining vakillari ham ishtirok etdilar. Rossiya va MDH mamlakatlari koordinatori Rajagopal Sujata va Almagul Mamadaliyeva uskunani topshirish marosimida qatnashib, barqaror qishloq xo'jaligi uchun tuproqni saqlash va tahlil qilishning muhimligini ta'kidladilar. Ularning ishtiroki O'zbekistondagi xalqaro tuproqni saqlash tashabbusi va ilmiy muassasalar o'rtasidagi hamkorlikning o'sib borayotganini ko'rsatdi.

Buxoro viloyati uchun taqdim etilgan gaz xromatografi uskunasi kelgusida butun mamlakat bo'ylab tuproq va o'simlik mahsulotlari tarkibini tahlil qilish laboratoriyalarining rivojlanishiga turtki berishi kutilmoqda. Bu esa barqaror qishloq xo'jaligini rivojlantirish va ekotizimlarni muhofaza qilish yo'lidagi muhim qadamlardan biri bo'ladi.

FAO hamkor tashkilotlar bilan birgalikda kelgusida O'zbekistonda eko-barqaror qishloq xo'jaligi texnologiyalarini keng joriy etish, yaylovlar va o'rmonlarni barqaror boshqarish, tuproq degradatsiyasining oldini olish va agroekotizimlarni muhofaza qilish bo'yicha sa'y-harakatlarini davom ettirishni rejalashtirmoqda.